Kan Ve Kan Ürünleri Kanunu

Genel esaslar

MADDE 3 - (1) Kan, kan bileşenleri ve ürünleri ile ilgili genel esaslar şunlardır:

c) Kan, kan bileşenleri ve ürünlerinin alınmasında ve verilmesinde bağışçı ve alıcının sağlığının tehlikeye düşürülmemesi, tıbbî risklere karşı korunması, transfüzyonun güvenle yapılması ve transfüzyon sonrası bağışçı ve alıcının izlenmesi şarttır. Alıcı ve vericide ortaya çıkabilecek komplikasyonların bildirilmesi zorunludur. Kan, kan bileşenleri ve ürünlerinin alınması, kaydı, analizi, işlenmesi, depolanması, kullanılır hale getirilmesi, dağıtım ve kullanımını ilgilendiren kan bağışı, kan bağışçısı, hazırlayan kuruluş, kullanım yeri ve alıcı ile ilgili bütün verilerin yazılı veya elektronik ortamda kaydedilmesi ve otuz yıl süreyle saklanması zorunludur. Kan istek formu ve bağışçı sorgulama formlarının asılları ile kan bağışçısından alınan kan örneklerinin şahit numuneleri bir yıldan az olmamak üzere Bakanlıkça belirlenecek süreyle saklanır.

f) Kan, kan bileşenleri ve ürünleri hizmetini yürütenler bağışçıya ilişkin kişisel bilgileri korumak, üçüncü kişilere vermemek, basına açıklamamak ile yükümlüdürler. Bu bilgiler ancak Bakanlığa verilir.

Mad­de 3 - Madde ile ül­ke­miz­de Ka­nun kap­sa­mın­da yer alan kan­la il­gi­li gö­rev ve hiz­met­le­re yö­ne­lik ge­nel esas­lar açık­lan­mış­tır. Kan, kay­na­ğı in­san olan bi­yo­lo­jik bir ma­ter­yal­dir ve ha­ya­tın de­va­mı için vaz­ge­çil­mez ro­lü­nün ya­nı sı­ra pek çok has­ta­lık et­ke­ni için de uy­gun bir or­tam oluş­tur­mak­ta­dır. Ka­nun trans­füz­yo­nu ile bu has­ta­lık ya­pı­cı et­ken­le­rin in­san­dan in­sa­na ak­ta­rı­mı ger­çek­le­şe­bil­mek­te ve bu du­rum za­man za­man ha­ya­tı teh­dit edi­ci ola­bil­mek­te­dir. Bu nok­ta­da gü­ven­li ka­nın te­mi­ni bü­yük önem ta­şı­mak­ta­dır. Her ne ka­dar ba­ğış­cı­dan alı­nan her kan test­le­re tâbi tu­tul­sa da, çok dü­şük oran­lar­la da ol­sa, kan­da bu­lu­nan has­ta­lık ya­pı­cı et­ken­le­rin tes­pit edi­le­me­me­si ris­ki mev­cut­tur. Bu yüz­den kan gü­ven­li­ği için en önem­li un­sur, kan ba­ğış­çı­sı­nın bu has­ta­lık ya­pı­cı et­ken­le­ri ta­şı­mı­yor ol­ma­sı­dır. Dün­ya Sağ­lık Ör­gü­tü, Av­ru­pa Bir­li­ği ve Av­ru­pa Kon­se­yi­nin il­gi­li or­gan­la­rı bu ko­nu­da ka­nın gö­nül­lü, ödül­len­di­ril­me­miş, kan ba­ğı­şı kar­şı­lı­ğın­da maddî bek­len­ti­si bulun­ma­yan kan ba­ğış­çı­la­rın­dan te­mi­ni­ni kan gü­ven­li­ği­nin te­mi­ni için şart koş­mak­ta­dır­lar. Tıbbî araş­tır­ma­lar da ka­nın gö­nül­lü­ler­den te­mi­ni­nin en sağ­lık­lı yol ol­du­ğu­nu gös­ter­mek­te­dir.

Bu çer­çe­ve­de kan, kan bi­le­şen­le­ri ve ürün­le­ri­nin te­mi­nin­de kar­şı­lık­sız ve gö­nül­lü ba­ğı­şın esas ol­du­ğu hük­me bağ­lan­mış­tır.

İlaç hük­mü ka­zan­mış olan ve he­kim tav­si­ye­le­ri doğ­ru­l­tu­sun­da has­ta ta­ra­fın­dan da uy­gu­la­na­bi­le­cek olan plaz­ma ürün­le­ri dı­şın­da bü­tün kan ve kan bi­le­şen­le­ri­nin alın­ma­sı ve ve­ril­me­si­nin he­kim so­rum­lu­luk ve de­ne­ti­min­de ya­pıl­ma­sı ön­gö­rü­lerek uy­gu­la­ma­lar es­na­sın­da in­san­la­rı­mı­zın tıbbî risk­ler­den ko­run­ma­la­rı amaç­lan­mış­tır.

Ka­nın stra­te­jik öne­mi ne­de­niy­le yurt dı­şı­na top­lu hal­de izin­siz gön­de­ril­me­si­ne yö­ne­lik de ted­bir ko­nul­muş­tur.